نشست علمی “دولت اسلامی از منظر فلسفه سیاسی علامه طباطبایی” برگزار شد.

نشست علمی دولت اسلامی از منظر فلسفه سیاسی علامه طباطبایی پنج شنبه ۲۲ آبان به مناسبت بزرگداشت علامه طباطبایی و به همت گروه فلسفه سیاسی مجمع عالی حکمت اسلامی قم برگزار شد. در این جلسه حجت الاسلام و المسلمین دکتر نجف لک زایی و حجت الاسلام و المسلمین دکتر احمدرضا یزدانی مقدم اساتید مدعو و جناب آقای محسن جبارنژاد دبیر علمی جلسه بودند.

دبیر جلسه در ابتدای جلسه با اشاره به اهمیت جلسه بیان داشت که این جلسه دست کم از دو جهت برای ما اهمیت دارد اول از جهت شناخت بیشتر ما با منظومه فکری علامه طباطبایی و دوم از جهت بحث دولت اسلامی به ویژه از این منظر که انقلاب اسلامی همان گونه که دست به نظام سازی زد متعاقبا به دولتسازی متناسب خود هم نیاز دارد. سپس این پرسش را از اساتید حاضر در جلسه پرسید که جایگاه دولت در فلسفه سیاسی علامه طباطبابی چیست؟

دکتر نجف لک زایی در پاسخ به پرسش یاد شده، به این نکته اشاره کرد که علامه  مباحث مهمی را در باب حکومت و دولت در تفسیر شریف المیزان مطرح کرده است. وی با تمرکز بر آیه ۲۰۰ سوره آل عمران با تفکیک سه تعبیر اصبرو و صابروا و رابطوا  که هر سه در این آیه آمده، اصبروا را صبر فردی، صابروا را صبر جمعی و رابطوا را دستوری برای جامعه سازی  و ایجاد جامعه دانست

لک زایی در ادامه با اشاره به برخی نکات طرح شده در آیه از سوی علامه از قبیل انسان و جامعه، رشد انسان در اجتماع، رابطه فرد و جامعه، منطق التعقل و منطق الاحساس، حکومت جهانی اسلام و … به تشریح برخی از این عناوین پرداخت و در ادامه دعوت، هدایت و تربیت را سه وظیفه رسول الله به عنوان رهبر دینی و سیاسی جامعه دانست.

لک زایی به سه دولت در فلسفه سیاسی علامه طباطبایی اشاره کرد: دولت نبوی یا همان دولت اسلامی، دولت سلطانی یا دولت ملوکی و نهایتا دولت دمکراتیک. از این میان علامه طباطبایی دولت ملوکی را از این جهت نامشروع میداند که اموال مردم را ملک پادشاه و خود مردم را بندگان پادشاه فرض میکند. علامه در مقابل دمکراسی را هم به دلیل ملحوظ داشتنِ صرف تمتعات مادی یک طریقه اسلامی برای دولت داری نمیداند و نهایتا به دولت اسلامی قائل میشود دولتی که نه استبدادی است و نه صرفا متوجه تمتعات مادی است.

دکتر  احمدرضا یزدانی مقدم در ادامه با اشاره به این نکته که علامه قائل به این نکته است که انسان قرار است به کمالات و سعادت برسد و لذا در این مسیر دست به استخدام میزند. البته این استخدام یک استخدام دو طرفه است نه استخدام یک طرفه هابزی. این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه علامه به سه نوع اعتبار قائل است(اعتبارِ استخدام، اعتبار اجتماع و نهایتا اعتبار عدالت اجتماعی)، چنین اشاره داشت که علامه گاه از یک موضع توصیفی و گاه از یک موضع تجویزی به مساله استخدام نگاه میکند. یزدانی مقدم علت اینکه استخدام یک طرفه در نگاه علامه مورد قبول نیست دلیل آن را این مساله عنوان کرد که وقتی استخدام یک طرفه شد، آن کسی که بقیه در خدمت او درآمده اند نوعی تقدس به خود میگیرد و همین مساله کم کم زمینه رواج شرک را در جامعه فراهم می آورد.

در پایان جلسه هم پرسش و پاسخ با اساتید حاضر در جلسه انجام شد و حضار سوالاتی را از اساتید حاضر پرسیدند.