“جایگاه تخیل در فلسفه سیاسی“ در جلسه گروه علمی فلسفه سیاسی+خلاصه بحث

هشتاد و یکمین جلسه گروه علمی فلسفه سیاسی با موضوع جایگاه تخیل در فلسفه سیاسی با ارائه “آقای دکتر فتح الهی” و با حضور اعضاء محترم گروه چهارشنبه ۲۶ دی ۹۷ ساعت ۱۹ در مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار شد.

خلاصه مباحث مطرح شده بدین شرح می باشد:

فلسفه سیاسی را می توان فلسفه تخیّل جمعی در حوزه عمومی دانست که با حاکمیت قانون شناخته می شود. به نظر می رسد، تصویر و تبیینی که از مفاهیم و مسائل سیاسی ارائه شود برای تصدیق آن کفایت کند.

انسان، موجود خیالی است و تخیّل، محدوده خلّاقیتهای انسان است. انسان با آفریده های خود، زندگی و به خود هویت می دهد. هویت انسان و جامعه با ایمان قلبی ایجاد می شود و جوهر جوامع در قیام کردن آنها است که با بهره‌گیری از نیروی تخیل ممکن می شود. تخیّل، حضور و اقدام در عرصه عمومی، جسارت و انقلاب، ابتکار و تجربه اجتماعی را شامل می شود. جهان، خانه و وطن انسان نیست؛ بلکه انسان، موطن خویش را با تخیّلی که انجام می دهد، می سازد. خیال، عمق و محتوای واقعیت محسوس است و این گونه نیست که با کنار ‌زدن پرده خیال به واقعیت رسیده شود.

تخیل سیاسی در عرصه عمومی با داشتن زندگی قانونی میسر می شود که توأم با احساس قدرت، آزادی، اختیار و مساوات می باشد و امکان خلاقیت و پیشرفت در زندگی فردی و اجتماعی را تأمین می‌نماید. احساس شرافت و کرامت در انسان با شکل گیری قلب یا همان من خیالی و ملکوتی انسان محقق می شود. سیر حرکت جوهری انسان و تاریخ هم سیر قدرتمند شدن اوست و سیر قدرت از قدرت طبیعی به قدرت حقوقی و شرعی و در حوزه خیال جریان دارد. قدرت عبارت از درک و ایمانی است که به واسطه تخیّل جمعی ایجاد می شود. عناوینی از قبیل جامعه، ملت، کشور و نظایر آن در عالم خیال به گونه «واقعیت» ظاهر می شوند. مواردی مانند تشکیل مدینه‌ها، شکل گیری هویت‌ها، قانون‌گذاری، برقراری نظم‌ها و نظامات اداری، شهری، اقتصادی، فرهنگی یا امنیت و مدیریت افکار عمومی، ماهیت خیالی محیط ها و کنشهای سیاسی را نمایان می سازند.

تخیل سیاسی، عبارت از خلق محیط و فضای سیاسی جدیدی است که هویتهای سیاسی را شکل می دهد. محیط سیاسی مملوّ از مصائب و حوادثی است که به نوبه خود درک از فردیّت، آزادی و قدرت نیل به خواسته ها را به انسان می دهد و انسان ها در آن محیط به دنیا می آیند. امر و آگاهی سیاسی است که از یک طرف به بازسازی حافظه های تاریخی وابسته است و از سوی دیگر به آرمانهای آتی جامعه؛ تکیه دارد. در تاریخ سیاسی و دینی ایران، واقعه ولایتعهدی امام رضا علیه السلام، آن رخداد بزرگی بود که شکل گیری چنین تخیلی را برای مردم ایران رقم زد که با انتظار و طلب حکومت دینی مشخص می شود.