هجدهمین جلسه کارگروه علمی حکمت عملی با موضوع “نسبت سنجی حکمت عملی با سیا ست عملی در اندیشه فارابی” با ارائه “حجت الاسلام جواد دلپذیر“ و با حضور اعضاء محترم گروه یکشنبه ۳۰ دی ۹۷ ساعت ۱۸ در مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار شد.
خلاصه مباحث مطرح شده بدین شرح می باشد:
فارابی صنایع را بر اساس نحوه انجام آن ها به عملی و نظری تقسیم می کند. از این منظر، صنعت عملی صنعتی است که پس از کامل شدن، انجام آن صنعت، به انجام فعلی از افعال است. استفاده از تجربیات غیریقینی تنها جزء یا یکی از اجزای اصلی شکل‌گیری این صنایع است و ازاین‌رو تجربی نیز نامیده می شوند. در مقابل، صنعت نظری صنعتی است که انجام آن صنعت، به استعمال قیاس است. گاه موضوع یک صنعت نظری و عملی واحد است و بین آنها ارتباطاتی برقرار است. از این جمله است، سیاست علمی (فلسفه سیاسی) که جزئی از علم برهانی حکمت عملی است که موضوعی مشترک با سیاست عملی به مثابه یک صنعت عملی دارد.
ارتباط و تعامل دو طرفه ای بین حکمت عملی (سیاست علمی) با سیاست عملی وجود دارد. از طرفی، سیاست علمی روش های برهانی برای اداره صحیح جامعه را در اختیار حاکم می گذارد و در نتیجه حکومت او به یک حکومت فاضله که سعادت شهروندان خود را تأمین می کند، تبدیل می شود. بنابراین سیاست عملی برای رهبری سعادتمندانه جامعه به حکمت عملی نیازمند است.
ازطرف‌دیگر، سیاست عملی می تواند معین حکمت عملی باشد. به این صورت که اولا می توان از نتایج حاصل از سیاست عملی استفاده کرده و قضایایی یقینی از سنخ تجربیات ساخت و این نتایج برهانی را در حکمت عملی به کار گرفت. ثانیا: غایت حکمت عملی، سعادتمند شدن مردم است. و این محقق نخواهد شد مگر آنکه حکومت فاضله ای در جامعه ایجاد شود و حکمت عملی را در جامعه به اجرا برسند. برای این منظور، حاکم باید توانایی پیاده سازی حکمت عملی در جامعه را داشته باشد. برای تحقق این امر، او نیاز به تجربه کافی در امور مدنی دارد. سیاست عملی که علمی تجربی است، می تواند حاکم را در این زمینه یاری رساند. همچنین یکی از مهم ترین وظائف رئیس جامعه تعلیم و تأدیب مردم برای راهیابی آنها به سعادت است. برای انجام این مهم، لازم است حاکم علاوه بر تسلط بر حکمت عملی، واجد توانایی های دیگری نیز باشد. از جمله این توانایی ها، قدرت او بر اقناع مردم و تأثیرگذاری انگیزشی بر آنهاست. سیاست عملی رئیس بر تمکن بر این توانایی ها مدد می رساند.
