یکصد و پنجاه و یکمین جلسه گروه علمی فلسفه اخلاق با موضوع “مبانی ارزش شناختی بیانیه گام دوم انقلاب از منظر قرآن کریم” با ارائه حجت الاسلام دکتر روح الله شهریاری چهارشنبه ۲۹ دی ۱۴۰۰ ساعت ۱۸:۳۰ در مجمع عالی حکمت اسلامی به صورت( حضوری و مجازی) برگزار شد.
خلاصه مباحث مطرح شده به شرح زیر است:
یکی از اسنادی که به مثابه راهبرد استمرار حرکت نظام اسلامی توسط رهبری شایسته آن ارائه شده است، «بیانیه گام دوم انقلاب» است. پیجویی ملاک و معیار باید و نبایدهای ارزشی بیانیه اتقان دینی تجویزات آن را ترسیم می کند. بدین جهت ارائه مبانی ارزش شناختی بیانیه محور بحث این جلسه است. از جمله مبانی ارزش شناختی که این بیانیه بر آن استوار است موارد ذیل است:
جهان شمولی و نسبی ناپذیری
قرآن کریم در جاهای مختلف به این نکته اشاره دارد که ارزشهایی که به آنها دعوت میکند جهان شمول است و مرزهای فرهنگی، جغرافیایی و نژادی را درنوردیده و بیاعتنای به آنها است. عناصر کلیدی ارزشی که در بیانیه ارائه شده است دارای چنین هویتی است. از جمله ارزش هایی که به آنها تاکید شده است عبارت هستند از: اخلاص، ایثار، توکّل، ایمان در خود و در جامعه، خیرخواهی، گذشت، کمک به نیازمند، راستگویی، شجاعت، تواضع، اعتماد به نفس، معنویّت، عدالت و مبارزه با فساد.
مدرج بودن ارزش ها
یکی از مبانی ارزششناختی مورد اشاره قرآن کریم تدرُّج داشتن ارزشهای دینی است. بدین معنا که ارزشها دارای مراتب هستند. این مهم مورد توجه بیانیه گام دوم انقلاب است به صورتی که در آن سخن از رشد هرچه بیشتر ارزش ها به میان آمده است که به درستی نشان می دهد ارزش ها اموری مشکک هستتند.
اصیل و اعتباری در ارزشهای انقلاب
رهبر انقلاب در بیانیه مورد اشاره از جمله ارزشهایی که بر آن تاکید میکنند و آن را با اهمیت میدانند چرا که در تحقق اهداف نظام موثر میدانند مسئله اقتصاد است. همچنین آزادی اجتماعی یک ارزش تلقی می شود در عین حال متذکر می شوند که « اقتصاد هدف جامعه‌ی اسلامی نیست». همچنین اشاره فرمودند که ارزشی مانند «آزادی» نباید در تقابل با ارزشهای الهی قرار گیرد.
اختیاری بودن کمال جویی
در بیانیه بر اینکه برای تحقق معنویت و اخلاق نباید حکومت متوسل به عنصر زور و جبر شود تاکید شده، در عین حال حکومت به مثابه ضرورت تحقق کمال نهایی مورد توجه قرار گرفته است و وظایف دولت مردان در دو ساحت زمینه سازی جهت رشد معنوی و نیز زدودن موانع رشد آحاد جامعه تبیین شده است.
دولت مردان باید «با کانونهای ضدّ معنویّت و اخلاق، به شیوه‌ی معقول بستیزند و خلاصه اجازه ندهند که جهنّمی‌ها مردم را با زور و فریب، جهنّمی کنند»
عقلانیت به مثابه معیار سنجش ارزش
به اعتقاد رهبر انقلاب با کمک عقلانیت میتوان مسیر اهداف انقلاب را روشن تر پیمود. معتقدند حتی در مواجههی با کانون های ضد معنویت و اخلاق، ستیز معقولانه ضرورت دارد. بعلاوه رشد و تعالی معنوی مبتنی بر شعور معنوی است. این بیانات نشان میدهد عقلانیت به مثابه معیاری جهت سنجش ارزشها و نیز ارزیابی و تعیین حسن و قبح در نظر گرفته شده است. مسئله ای که یکی از مبانی ارزش شناختی مورد اشاره قرآن کریم است.
عدالت اساسی ترین ارزش اجتماعی در نظام اسلامی
در قرآن کریم عدالت دارای حسن والایی است چنانکه امنیت همه امور بدان وابسته است و ریشه در هستی و فطرت انسانی دارد. این مهم مورد توجه بیانیه بوده و بر آن تاکید شده است.
جمع خیر دنیا و آخرت
از دیگر مبانی مورد اشاره بیانیه که ریشه ای قرآنی دارد، جمع بین خیر دنیا و آخرت است به صورتی که در بیانیه توأمانی دین و دنیا آغازگر عصر جدیدی اعلام شده است که چارچوبهای شرق و غرب مادی را در هم شکسته و کهنگی کلیشهها را به رخ دنیا کشیده است.
