نشست نقد کتاب “سیاست الهیه در حکمت متعالیه (شرح مشهد پنجم الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه)” در تاریخ ۰۹/۱۰/۱۴۰۰ با حضور حجّت الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه و حجّت الاسلام والمسلمین دکتر علی رضائیان (ناقدان)، حجّت الاسلام والمسلمین مرتضی جوادی آملی (نویسنده)، و دکتر شریف لکزایی (دبیر علمی) برگزار شد.
در این نشست ابتدا نویسندۀ محترم پیرامون عنوان کتاب و محتوای بخشهای مختلف آن توضیحاتی را بیان کردند. پس از آن جناب استاد خسروپناه ضمن تأکید بر اهمیت و ضرورت نگارش این اثر و تجلیل از مؤلف آن، نکات و مسائلی را مطرح کردند که رئوس آنها را در موارد زیر میتوان خلاصه کرد:
- ارائۀ ترجمهای واضح از هر قسمت قبل از بیان شرح آن؛
- ضمیمۀ شرح مشهد چهارم الشواهد به این کتاب به منظور جامع و منقّح شدن آن؛
- تعیین نسبت عنوان کتاب (سیاست الهیه در حکمت متعالیه) ـ که ناظر به بخشی کوچک از محتوای مشهد پنجم است ـ با کلّ کتاب
- تبیین نوآوری ملاصدرا در مشهد پنجم که او را از پیشینیاناش متمایز میکند؛
- بررسی این مسئله که آیا بر اساس مبانی مطرح در حکمت متعالیه میتوان به علوم سیاسی جامع دست یافت؛
- بررسی سازگاری یا ناسازگاری نظریۀ دولت-ملت مدرن با نظریۀ امت و امامت بر اساس حکمت متعالیه.
جناب استاد رضائیان نیز نکاتی را بیان کردند که مهمترین آنها شامل موارد زیر است:
- ارائۀ پاسخ روشن به این پرسش که “سیاست الهی چیست” از طریق تبیین سلبی و ایجابی ارکان و اصول حاکم بر سیاست الهیه؛
- تذکر چند ابهام محتوایی از جمله در تعریف امر سیاست، فاعل یا قابل بودن پیامبر در معجزه و …؛
- رفع برخی کاستیها در مقدمۀ کتاب؛
- ارائۀ یک جمعبندی از ماهیت سیاست.
در ادامه دو نفر از حضار نیز دیدگاهها و پیشنهادهای خود را بیان کردند.
در پایان جناب استاد جوادی آملی ناظر به برخی نقدهای مطرحشده از سوی ناقدان توضیحاتی ارائه فرمودند:
- جامعیّت و شمول عنوان کتاب؛
- نوآوری جناب صدرالمتألهین در عرصۀ سیاست و طرح جدید ایشان برای ریشهدار کردن سیاست و بازگرداندن آن به حوزۀ الهی با تأکید بر عقل خداداد (عقل وحیانی) به جای عقل خودبنیاد؛
- عدم تنافی نظریۀ دولت-ملّت با نظریۀ امت و امامت در چارچوب عقل وحیانی و حکمت و سیاست متعالیه؛
- فاعلیت و قابلیت تام انبیاء الهی به موجب مقام خلیفه اللهی و مظهریت ارادۀ حضرت حقّ.