جلسه ۲۷۰ گروه علمی کلام برگزار شد.

حجت ­الاسلام میرزایی تاکید کرد:

حمایت از شیعیان جهان فقط به توزیع کتاب نیست

 حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی میرزایی؛ استاد جامعه ­المصطفی العالمیه(ص)، در نشست علمی« جامعه جهانی شیعیان… افق‌های پیش‌رو، چالش‌ها و فرصت‌ها» که از سوی مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار شد با بیان اینکه شیعه یک عنوان اجتماعی و تشیع یک عنوان کلامی و مذهبی است، گفت: بخش مهمی از پروژه مهدویت و تمهید برای ظهور حضرت مهدی(عج) مرتبط با بحث شیعیان است زیرا ابزار و پایه و زیرساخت حرکت حضرت(عج)، جامعه شیعیان است. ضمن اینکه جریان دانشی هم در صورتی کارآمد است که مرتبط با عرصه اجتماعی باشد و جریان اجتماعی هم اگر بخواهد کارآمد باشد باید عقبه اندیشه‌ای و فکری داشته باشد.

وی افزود: با نگاهی به اطلس جریان جهانی تشیع و بررسی طیف گسترده از جریان شیعی به خوبی این معضل قابل مشاهده است یعنی جریانات شیعی هستند که عقبه محکمی ندارند. برای ما عمدتا نگاه کمی به شیعیان مهم است و هر کجا فوج فوج شیعیان حضور داشته باشند برای ما مهم است ولی ممکن است گروه اندکی از شیعیان وجود داشته باشند که همانها بازوی جدی حضرت مهدی(عج) بشوند و درآینده نورافکنی کنند در حالی که ممکن است گروه کثیر شیعیان این نقش را نداشته باشند.

میرزایی با بیان اینکه رابطه دانش و جامعه در این عرصه خیلی مهم است، اظهارکرد: هرکجا سر شیعیان به سنگ خورده است یا ناشی از جدایی جامعه شیعه ازعالمان و یا جدایی علما از جامعه بوده است و این کانون بحرانی است که بنده می‌بینم.

وی با بیان اینکه سیصد و سیزده نفر نفر در لشکر امام زمان(عج)، هادیان جامعه هستند نه اینکه صرفا در گوشه‌ای بنشینند و کتابی بنویسند بلکه دغدغه جهانی برای شیعیان و مسلمین دارند، تصریح کرد: بنده دیداری با علما در برخی مناطق دیگر جهان داشته‌ام و در سخنان آن‌ها دغدغه‌ای نسبت به سایر مسلمین و شیعیان در غزه و لبنان و… حس نکردم در حالی که شاهد ددمنشی و جنایات هولناک رژیم صهیونیستی هستیم. آیا مسئله غزه برای عالمان دینی باید مسئله اول باشد یا نباشد؟ اگر از بنده بپرسند خواهم گفت غزه مهمترین مسئله و اولین مسئله یک عالم شیعی باید باشد.

استاد جامعه ­المصطفی با بیان اینکه بنده با مسائل سیاسی کاری ندارم، اظهار کرد: بحث بر سر آن است که امامت تشیع، حافظ انسانیت روی زمین است؛ انسان ها در نزد امام حرمت دارند و سیره ائمه(ع) را در این زمینه دیده‌ایم لذا عنوان نشست ما «جامعه جهانی تشیع» است. حال این سؤال مطرح است که جامعه شیعه امروز، در شرایط ارتباطی و وضعیتی قرار دارند که آنها را یک جامعه بدانیم؟ می‌توان گفت در شرایط ایده‌آل نیستیم، زیرا شیعیان از همدیگر خبر دقیق ندارند.

میرزایی با بیان اینکه اقلیت های شیعی در جهان داریم، گفت: شیعیان در درون خودشان چالش های زیادی دارند و شمشیرهای خودشان در برخی مناطق علیه خودشان آخته است و در برخی کشورها چند بنیاد شیعه هستند که با هم تنازع دارند لذا ما با جامعه یکدست و منسجم و یکنواخت مواجه نیستیم. البته این حرف بنده نافی از تفاوت رأی و سلیقه و خلاقیت و … نیست.

استاد جامعه ­المصطفی با بیان اینکه باید اختلافات درون شیعی شناخته شود تا در پرتو آن مسائل نزاع­آمیز را باید حل کنیم، افزود: سؤال این است که چه کسانی به خاطر این نزاعات و چالش‌های درونی نمی‌توانند خواب راحت داشته باشند؟ کدام عالمان هستند که جریان علمی شیعه را مدیریت می­کنند؛ فقط گرفتن وجوهات و پخش کتاب کافی نیست. معضل عینی مناسبات شیعیان با دیگران و خویشتن نیاز به راهبری و مدیریت اجتماعی و سیاسی و… دارد و اصلاح ذات­البین شیعی جزء ضرورت­ها است.

میرزایی با بیان اینکه گسست اقلیت‌های شیعی از جریانات داخلی کشورهای خودشان جزء پدیده­ های عجیب است، گفت: جریانات شیعی معمولا با جریانات ملی کشور خود ارتباط ندارند اگر نگوییم که غالبا در نزاع هستند و دولت­ها آنان را خطر برای خود می‌دانند؛ البته در مصر کنونی الان شیعیان تقریبا با آنها همراه هستند و توپخانه آنان یکسره علیه اسلام‌گرایی در این کشور فعال است.

استاد جامعه ­المصطفی با بیان اینکه هر فرد شیعه باید کنشگر فعال اجتماعی باشد، اظهار کرد: مثلا ادریس هانی از مستبصران مراکش است و در این کشور هم حساسیت زیادی نسبت به شیعه وجود دارد؛ ایشان در داخل مراکش فعالیت گسترده دارد و در شبکه‌های تلویزیونی ما هم حضور جدی دارد و از شیعه و انقلاب و حزب ­الله با رساترین ادبیات بدون تقیه دفاع می‌کند ولی قالب حرکت او مذهبی نیست؛ او به عنوان یک فیلسوف حرکت می‌کند و وقتی سخن از وطن به پیش بیاید خودش را پیشرو در دفاع از وطن می‌داند و جلوی چنین فردی را نمی‌توانند بگیرند. ولی مع­الاسف شیعیان در خیلی از کشورها در این عرصه، دچار تحیر و آوراگی هستند و نمی­دانند تابع چه منطقی باشند.

این پژوهشگر با بیان اینکه مبلغانی که به برخی کشورها اعزام می‌شوند رسالت سنگینی در راهبری فکری شیعیان دارند، گفت: البته مبلغین خوب و کاربلد، غالبا در این مسیر، سکوت پیشه و به بیان احکام شرعی و توزیع چند کتاب بسنده می­کنند در حالی که ما شیعه­ی بانی و پاسداری از جریان اصیل اهل بیت(ع) را در مقیاس جهانی و ملی هر کشور نیاز داریم یعنی مثلا کاری کنیم که شیعیان عراق در کشور خود به اوج عزت و اقتدار برسند.

وی تأکید کرد: کارآمدی و عزت شیعیان هر کشور نیازمند نسخه ­ای مبتنی بر کشور خودشان نیاز دارد؛ بنده چند سال قبل به الجزایر رفتم و گفتند که پنجاه نفر از این شیعیان به کشورهای مختلف رفته و تحصیل کرده­اند ولی هیچکدام فعالیت چندانی ندارند وهر کدام سراغ شغل خود رفته­اند؛ هجرت رخ داده است ولی این اتفاق که این افراد به مثابه راهبر و حکیمی که انسان، وطن و جامعه برای او مهم است و باید براساس تراز اهل بیتی امامت کند نیفتاده است.

میرزایی با بیان اینکه افراد زیادی دنبال تاثیرگذاری بر روی شیعیان هستند، اظهار کرد: در این بین کسانی اثرگذارترهستند که سعه صدر بیشتری داشته باشند. عرض من این است که همانطور که عالم متخلق متفکر و فقیه شدن، کار دشواری است خود راهبری و مدیریت هم سعه وجودی و شدن نیاز دارد و همه نمی­توانند با کتاب خواندن صبور و حکیم و مدبر و مدیر شوند و این کار با جهاد نفس رخ می­دهد. اگر امام­خمینی جهاد با نفس نداشت که نمی توانست انقلاب ایجاد کند.

میرزایی با بیان اینکه برخی شیعیان انحرافی چنان چه اهل ­سنت را در شبکه‌های ماهواره‌ای متعلق به خود لعن می‌کنند، مراجع مخالف خود را هم لعن می‌کنند، افزود: این نشان می دهد ما به جهان‌بانی شیعی یا پاسداری از  شیعیان در همه ­جا محتاج هستیم؛ ما کمتر به صورت میدانی در بین شیعیان حضور عمیق و راهبردی داریم و مسائل آنان را بررسی نکرده‌ایم، اینکه مثلا شیعیان مصر چند نفرند و چه می‌کنند و درصد بیکاری و فساد و انحراف جوانان آنها چقدر است.

وی افزود: ما یک جامعه پنج میلیونی شیعه در آمریکا و اروپا داریم که در معرض الحاد و موج های انحرافات هستند. همچنین کار سنگینی بر روی دوگانه‌ها مانند دوگانه شیعه و سنی

می­شود مثلا جنگ هشت ساله نمی­شد، چون اغلب ملت عراق شیعه بودند لذا دوگانه عربی و عجمی درست کرد و نام آن را قادسیه گذاشت تا شیعه عراقی هم با تعصب عربی وارد شود.

استاد حوزه علمیه با بیان اینکه ثمره اجتهاد کمک به تحقق امامت برای راهبری جامعه شیعه است، گفت: الان اجتهاد امام­ خمینی یک مکتب است ولی ما متأسفانه قدرداشته های خودمان را هم نمی‌دانیم ولی امام، امامت امت را برعهده گرفت.

میرزایی افزود: نباید تشیع را وطنی کنیم و دم از شیعه عراق و ایران و لبنان و بزنیم بلکه ما شاگردان امام خمینی باید بینش جهانی را در کیان تشیع بازاحیاء کنیم و جهان­بانی شیعه داشته باشیم. البته گاهی تشیع غربی شرقی هم شنیده می‌شود که البته خیلی کمرنگ است ولی دوگانه قم و نجف خیلی حساس است و دشمنان درصدد ایجاد مناقشات هستند و ما باید قم و نجف را به مثابه دو بال به رسمیت بشناسیم تا همدیگر را کامل کنند. نجف نمی تواند مستغنی از قم باشد زیرا قم نبض جهان تشیع است چنانچه نجف هم یکی از دیروزهای اصلی روحانیت قم است.

وی تأکید کرد: به تعبیر مقام معظم رهبری ما باید تبیین درست و دقیق داشته باشیم و ادبیات و گفتمان لازم را تولید کنیم. الان نوعی خودشیفتگی داریم و تصور می­کنیم که مشکلات با ترجمه به زبان ­های دیگر حل خواهد شد درحالی که باید بیان و تبیین درست و منطقی داشته باشیم.