لزوم توجه بیشتر به مد موقت در کشور
دکتر مریم مونسی؛ طراح لباس و عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا در نشست علمی« مبانی ارزش گذاری فرهنگی‌پوشاک » که از سوی مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار شد با اشاره به بحث نشانه‌شناسی در مسئله لباس و پوشاک و بحث مد موقت با بیان اینکه هنوز ادبیات غنی در کشور در مورد مد موقت در کشور تولید نشده است، گفت: نشانه‌شناسی در آراء فلاسفه شهیر غربی مانند ویتکنشتاین و گادامر و … وجود دارد و این نشانه‌ها هستند که زندگی اجتماعی را معنادار می‌کنند و البته ارزش یک نشانه در ارتباط آن نشانه با سایر نشانه‌ها است.
عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا با بیان اینکه ما می‌توانیم رفتار مصرف کننده را در قالب این نشانه‌ها، جهت بدهیم و تحلیل کنیم، افزود: این نشانه‌ها می‌توانند بخشی از هنجارهای یک جامعه باشند و برخی لباس را مانند یک رسانه تعریف می‌کنند. لباس می‌تواند دارای لایه‌های مختلف باشد و حتی هویت افراد را نشان دهد.
مونسی با بیان اینکه من مد و لباس و پوشاک را زبان می‌دانم، افزود: ساختار پوشاک زمانی معنا دارد که در یک گفتمان قرار بگیرد؛ انسان در موقعیتی قرار می‌گیرد که لباس باور مذهبی و شان و جایگاه یک زن را مشخص می‌کند؛ در حقیقت گفتمان لباس می‌تواند معناساز باشد و اگر پوشاک عوض شود گفتمان و معنا هم تغییر خواهد کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا با اشاره به طرح رویکرد گفتمانی از سوی یک نظریه‌پردازی به نام «بوی» گفت: او به بررسی مد و لباس در خاورمیانه پرداخت و بر روی عبایی که زنان در برخی کشورهای خاورمیانه مانند امارات می‌پوشند پرداخت و گفت زنجیره‌ای از ارزشها به لباس معنا می‌دهند و لباس هم بیانگر نوعی از ارزش است؛ از دید وی این عبایی که زنان در کشورهای عربی می‌پوشند علاوه بر معنای سنتی می‌تواند نوع زنانگی زنان را تبیین کند. در کل، مد یک نظام است . شاید در گذشته مد صرفا یک نظام زیبایی شناسانه و تجمل مطرح بود ولی امروزه مد یک قدرت ایجاد می کند.
وی بیان کرد: مد می‌تواند یک مجموعه و نظامی از پوشش باشد که منجر به زیبایی شود و البته معنای دیگر مد این است که قرار است در یک زندگی اجتماعی قرار بگیرد و در اینجا معناساز می‌شود و حتی مد می‌تواند معانی آرمانی برای ما تعریف کند. ما وقتی در مورد مد صحبت می‌کنیم تنوع طلبی از مسائلی است که در آن وجود دارد و وقتی زنان را به سمت مصرف گرایی سوق دهند دائما دوست دارند لباس های متنوع بپوشند و همین مسئله سبب خواهد شد تا آرامش خود را از دست بدهند و از این جهت با ادیان در مغایرت است.
استاد دانشگاه الزهرا(س) ادامه داد: گاهی اوقات لباس از معنای صرف پوشش بالاتر می‌رود؛ مد وقتی در یک گفتمان قرار گرفت معنا پیدا می‌کند و یکسری ارزشها و معانی را می توان از مد دریافت کرد به تعبیر دیگر لباس، محتواهای ذهنی به افراد عرضه می کند بنابراین اگر لباس را تغییر بدهیم هر سازه ای از آن نشانه هایی در خود دارد و این نشانه ها دائما در حال تغییر هستند لذا مد می تواند مسئله محور باشد.
مونسی با بیان اینکه معنای دیگر مد این است که می‌تواند جایگاه قدرت را بیان کند، اظهار کرد: یعنی مد می‌تواند در ذهن برخی افراد نشانگر قدرت بیشتر آنان نسبت به زنان دیگر باشد و می تواند معنایی بالاتر از پوشش را به دیگران القا کند. از اواخر قرن نوزدهم و انقلاب صنعتی زنان در غرب لباس های خود را عمدتا طبق مد انتخاب کردند و البته طراحی مد همواره مخالفان و موافقانی داشته است مثلا مخالفان بر این مسئله تاکید دارند که اگر خانمی با مد وضعیت ناهنجار به خود بگیرد یکسری ارزش ها را زیر سؤال خواهد برد.
وی با بیان اینکه روز به روز طرفداران مد موقت بیشتر شده است لذا برندهای مهمی در دنیا به سمت تولید چنین لباس هایی می روند، افزود: تولید اینگونه لباس ها در سال ۲۰ _ ۲۱ نزدیک ۶ درصد افزایش داشته است و به حدود ۲۹۵ میلیارد دلار رسیده است و پیش بینی می شود به ۳۹۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۵ برسد. آن چیزی که در مورد مد موقت در کشورهای دیگر وجود دارد کاملا همسو با کشور ما نیست لذا باید سریعتر وارد تولید ادبیت متناسب و شاخص های آن بشویم و طبق جامعه خود رواج دهیم. با توجه به اینکه برخی معیارهای مد موقت همسو با ذهن ایرانی است فرصت خوبی است که به آن بپردازیم.
مونسی با تاکید بر اینکه مد موقت بر پوشش اخلاقی دینی و ارزش ها تمرکز دارد، تصریح کرد: خود واژه مد موقت به زبان انگلیسی هم به معنای اندازه نگه داشتن است. قوانینی هم در کشورهای مختلف در این زمنیه وضع شده است و از ویژگی های این نوع لباس ها پوشیدگی و اخلاق مداری است یعنی لباس می تواند همسو با محیط زیست باشد و از آسیب هایی که به محیط زیست وارد می شود با استفاده از این لباس ها کمتر شود. کاربردی بودن در عین زیبایی، امنیت خاطر پوشنده، اینکه نیاز مخاطب در موقعیت های مختلف زمانی مکانی به درستی تعریف شود و تلفیقی از ویژگی های سنتی و مدرن لباس باشد در مد موقت وجود دارد و اینکه باید مد موقت همسو با زیبایی شناسی ایرانی و بدن ایرانی باشد و از نمادهای ایرانی استفاده شود.
مونسی تاکید کرد: لباس پوشیدن و پوشیده داشتن بدن امری اخلاقی است که حتی موضوعی فرادینی است؛ لباس می تواند دو بعد ساختاری و ظاهری و محتوایی داشته باشد. پیشینیان ما شرط ورود به صناعت لباس را در دو چیز می‌دانند؛ یکی فن و مهارت و دیگری اخلاق مداری یعنی وقتی هنر اخلاقی شود نگاهی متعالی تر رواج داده می شود.