پنجاه و سومین جلسه گروه علمی فلسفه اخلاق برگزار شد
پنجاه و سومین جلسه گروه علمی فلسفه اخلاق با موضوع: تاملاتی معنا شناختی در حقیقت ارزشی اخلاقی با ارائه بحث: حجت الاسلام والمسلمین مبینی و با حضور اعضاء محترم گروه یکشنبه ۱۷ اسفند ساعت ۱۹:۳۰ در اتاق جلسات مجمع عالی حکمت اسلامی برگزار شد.
در این جلسه حجت الاسلام والمسلمین مبینی فرمودند:در برخی نظریات اخلاقی میان حیث معناشناختی و حیث وجودشناختی مقولات ارزشی فاصله افتاده است و حال آنکه به نظر می‌رسد همسو بودن تبیین وجودشناختی از ارزش با ارتکازات مفهومی و شهودات معناشناختی ما یک معیار مهم برای موفق بودن آن تبیین است. در این بحث، ابتدا با انجام برخی کاوش‌های معناشناختی، انواع مهم خوبی (و بدی) را از یکدیگر تشخیص میدهیم که عبارتند از خوبی ابزاری که صرفاً حاکی از ارزیابی مثبت از یک وسیله برای هدف مورد نظر است، خوبی نفسانی که علاوه بر ارزیابی مثبت، دال بر مطلوبیت چیزی برای ما است، و خوبی ارزشی که یک بعد مهم معناشناختی آن عبارت است از تحسین پذیری مستقل امور. بنابر این، در مقام معناشناختی گونه‌ای قابلیت تحسین استقلالی را در خود امور ارزشی و اخلاقی می‌یابیم.
به نظر می‌رسد متکلمین هنگام بحث از حسن و قبح ذاتی تا حد زیادی به این بعد معناشناختی پایبند بودهاند و نظریات خود را با حفظ این عنصر معنایی ارائه دادهاند. همچنین پایبندی به این بعد معنایی بوده است که اصولیونی مانند شیخ محمد حسین اصفهانی را به سوی نظریۀ مشهوریت قضایای اخلاقی سوق داده است. اما برخی نظریه پردازان معاصر از جمله حضرت استاد مصباح (دام ظله) ظاهراً نظریۀ خود را به بهای از دست دادن این بعد معناشناختی ارائه دادهاند، چرا که نظریۀ ایشان به خوبی ابزاری و نهایتاً به خوبی نفسانی برمیگردد و تحسین پذیری مستقل امور که ویژگی معناشناختی مفاهیم ارزشی است در این نظریه نادیده گرفته می‌شود.
به نظر می‌رسد عدم پایبندی به این بعد معناشناختی در نظریۀ ضرورت بالقیاس الی الغیر به پیامد معرفتشناختی ناخواستهای دچار می‌شود که بر اساس آن درک‌های اولیۀ ما از ارزشمندی امور اخلاقی از اعتبار می‌افتند و دسترسی معرفتی ما را به ارزش‌ها دشوار می‌سازند؛ خوشایندی و بدایندی‌های اخلاقی ما تابع معرفت‌های اخلاقی ما می‌شوند و به جهت دشواری کسب چنین معرفت‌هایی، احتمال انحراف‌ها و اختلافات معرفتی و در پی آن اختلاف‌های اخلاقی زیاد می‌شود.
خانه اخبار